Yetenek ve Yetkinlik Arasındaki Farklar
İnsan doğduğu andan itibaren öğrenmek ister. Çünkü hem kendini hem de çevresini anlama arzusu içindedir. Bu zihinsel süreç bilgi olarak ifade edilir.
İnsan konuşmayı, yürümeyi, keşfetmeyi, okuma ve yazmayı öğrenerek pek çok bilgi birikimi edinir. Neyi öğrendiği, nasıl öğrendiği ya da ne kadar sürede öğrendiği ise öğrendiği konuya göre değişiklikler gösterir. Çünkü insan doğuştan gelen ve yetenek olarak tanımlanan bazı güç ve kapasitelere sahiptir. Öğrenerek ve tecrübe ederek de yetkin olur.
İşte bu noktada Yetenek ve Yetkinlik kavramlarını birbirine karıştırmamak önemli.
Yetenek, doğuştan gelen ve kişinin belirli bir konuda kolaylıkla başarılı olabileceği özellikleri ifade eder. Örneğin, müzikal yeteneği olan bir kişi müzik alanında kolaylıkla başarılı olabilir. Ancak yetenek yalnız başına yeterli değildir, kişinin bu alanda kendisini geliştirmesi ve çalışması gereklidir.
Yetkinlik ise, belirli bir alanda başarılı olmak için gerekli olan bilgi, beceri ve deneyimi ifade eder. Yetkinlik, kişinin çaba ve çalışmaları sonucunda kazanılan bir niteliktir. Örneğin, bir kişi bir işin gerektirdiği becerilere sahipse, o işte yetkin kabul edilir.
Yetenek ve Yetkinlik arasındaki farkları özetleyecek olursak;
1. Yetenek, anlama ve yapabilme kabiliyetlerdir. Yetkinlik ise olgunluk, yetkin olma durumudur.
2. Yetenek bir şey yapma kapasitesine sahip olma koşuludur ve becerilerin geliştirilmesi için potansiyel oluşturur. Öte yandan, yetkinlik, yeteneğin geliştirilmiş versiyonudur ve görev performansındaki beceri derecesi anlamına gelir.
3. Yetenek sahip olduğumuz kapasite, başarma potansiyeli ve zihinsel rezerv ile ilgilidir. Potansiyelimiz ne kadar yüksekse başarma ihtimalimizde o kadar yüksek olur. Yetkinlik ise sahip olduğumuz yeteneği nerede ve nasıl kullandığımızla ilgilidir.
4. Yetenekleri olan bir birey, öğrenerek ve pratik yaparak yeni bir beceri seti veya bilgi edinerek yetkin olabilir.
Yetenek ve Yetkinlik kavramları, son zamanlarda özellikle İnsan Kaynakları alanında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Çünkü işletmeler yetenekli insanlarla çalışmak ve onları kendi iş süreçlerinde yetkin kılmak isterler.
Bir çalışanın yetkinlikleri işletmedeki rolünü ve sorumluluklarını belirler.
Yetkinlikler;
- Çalışanın mevcut durumunu anlayabilmek için değerlendirilebilir,
- Kabul edilen standartlarla ölçülebilir ve
- Eğitim ve tecrübe yoluyla geliştirilebilirler
Yetkinlikler değerlendirilebilir, ölçülebilir ve geliştirilebilir oldukları için çalışanın yüksek performans gösterebilmesi açısından oldukça önemlidirler.
Bu sebeple işletmeler yetkinlik yönetim sistemleri uygulayarak, çalışanlarının yetkinliklerini takip eder ve geliştirirler.
Yetenek Yönetim Sistemleri ile;
- Staj ve bootcamp programları düzenleyerek doğru yeteneklere ulaşmayı,
- Yetkinlik bazlı mülakat yöntemleri ile doğru yetenekleri işe almayı ve
- Ücret ve yan hak politikaları ile de ellerinde tutmayı isterler.
Özetle, yetenek doğuştan gelen veya erken yaşta kazanılan potansiyeli ifade ederken, yetkinlik belirli bir işte veya rolde başarılı olmak için gerekli olan bilgi, beceri ve davranışları ifade eder. İşletmeler yetenek yönetim stratejileri ile yetenekli insanlarla çalışmayı ve yetkinlik yönetim sistemleri ile de çalışanlarının performanslarını en yüksek seviyeye çıkartmayı hedeflerler.